Het Manifest (NL)

Performance artiesten zijn de nachtkneders om de nacht weer te laten leven.

Beweeg, leef, doorbreek, verbind en voel in gedeelde adem.

Precies dat is de functie voor performancekunst in het nachtleven. Mijn identiteit en missie is om deze ruimte in te nemen en te laten groeien. 

Wat ik nu zie is een soort vergoddelijking van DJ’s met line ups die alleen DJ’s benoemen, met publiek dat zich in één richting beweegt als een soort religieuze ode aan de speaker. Elke sociale yap-sessie wordt afgekeurd terwijl ze in het donker bewegend op zoek zijn naar de volgende high. Dit stereotiepe beeld wordt keer op keer bevestigd en de dansvloeren raken alsmaar leger terwijl de Amsterdamse clubs verlies draaien.
Zelfs tijdens deze vergoddelijking wordt het harde werk en voorbereiding van DJ's en producenten door 80 procent van het publiek eigenlijk niet eens opgemerkt, doordat er een te grote afstand blijft tussen het verhaal van de artiest en het publiek. Performance kunst zie ik als een brug die tussen de muziek artiest en het publiek in staat. Een performance artiest, als nachtkneder, kan juist het verhaal of de intentie van die Dj’s en club organisatoren vertolken aan het publiek.

Zelfs community gefocussde evenementen in de Amsterdamse queer scene die wel ruimte geven aan deze performance artiesten, zetten hen vaak niet op de line up. Waarom? Ik zou zeker naar een evenement zijn gegaan als ik wist dat deze nachtkneders aan het werk zouden zijn met dit evenement. Maar zonder performance artiesten consistent op je flyer/line-up te zetten is de waarde hiervan niet te testen. Zet deze meer op de voorgrond, en geef het nachtleven de kans om de waarde van deze nachtkneders te ervaren. 

Momenteel, in de herfst 2025 in Amsterdam, staat de Amsterdamse clubcultuur onder spanning. Er wordt verwacht dat in de komende 5/10 jaar een groot gedeelte van de clubscene dreigt te verdwijnen. Zonde!
Allereerst wil ik een aantal legitieme redenen hiervoor erkennen. 

Van clubs hoor je dat de nieuwe regelgeving, de stadsgrenzen en tijdelijke panden / vergunningen het heel moeilijk maakt voor clubs om te blijven bestaan. 

Wat het ook moeilijk maakt om te blijven bestaan, is half gevulde dansvloeren. Dit is naar mijn inziens een uitkomst van de cost of living crisis die zich (ja ook) in Amsterdam voordoet. We durven met de havermelkelite-achtig elitaire houding maar al te weinig te bekennen dat wij het financieel moeilijk hebben en eigenlijk na een avondje uitgaan onze boodschappen budget voor een week moeten inperken. 

Ook zie je dat de generatie pandemie-jongeren niet hebben leren uitgaan. Zij zijn niet in het nachtleven gegooid op jonge leeftijd (18 jaar) en dus mist er een groot gedeelte van de leeftijdsgroep 22-25 op de dansvloer. 

Alhoewel ik op het podium mij in het hier en nu wil begeven, geloof ik dat we kunnen leren van de geschiedenis van de nachtcultuur. Deze kennis kunnen we meenemen in de voorbereiding van hoe wij de nacht nu invullen.. Hieronder noem ik een paar hoogtepunten tijdens periodes van groei in het nachtleven: 

• The Piper group in Italie (1965-1975)

De eerste Piper in Rome, de Radical Design group heeft binnen no-time een naam voor zichzelf gemaakt door bijzondere na-oorlogse architectuur, interieur design en sterke politieke ideeën toe te voegen aan het nachtleven. Zo’n boost gaf het aan het Italiaanse sociale leven dat ze binnen 3 jaar 3 andere nachtclubs openden in Turin, Florance en Rimini. 

• Studio 54 (1977-1980)

Deze bekende New Yorkse Club was een hub voor artiesten vanuit allerlei sociale hoeken. Er werd hierdoor meer belangen aan kunst in het nachtleven gegeven, aangezien kunst hoger in aanzien werd gezet dan je sociale achtergrond. Interdisciplinaire kunst in het nachtleven bracht sociale verandering. 

• De Club Kids (1980)

Een sociaal artistieke beweging van een collectie artiesten die een interactief persona hadden in het nachtleven in London. De artiesten die performance rollen vervulden in het nachtleven brachten dit ook naar het dagelijks leven in talkshows en populaire cultuur. Tot op de dag van vandaag zie je de referentie naar de club kids nog vaak langskomen in de modewereld en in queer scenes in het nachtleven.

• Leigh bowery and Taboo (1985)

Dit is misschien wel de bekendste performance artiest in het nachtleven in deze periode. Bowery richtte de Club Taboo op, waar interdisciplinaire kunst de standaard was. Bowery was een inspiratie voor mode, schilderijen en vele andere kunstvormen vanwege hun visueel sterke persona. 

• De Roxy (1987-1999)

Onze eigen plek in Amsterdam, een queer en theatrale nachtclub. De Roxy is een perfect voorbeeld voor interdisciplinair nachtleven en speelde een grote rol in het groeien van het nachtleven. Nu jaren later is de Roxy het symbool van de glorie van Amsterdams nachtleven. 

In de bovengenoemde periode was de nachtcultuur een plek waar kunst groeide en de cultuur rijker werd. Waar nieuwe identiteiten gevonden en gevierd werden. Waar nieuwe modestromingen tentoongesteld werden en onderdeel werden van het decor van de nacht.

De minimalisering van performance (en interdisciplinaire) kunst in de nacht zorgt ervoor dat iedereen nu op een kinkfeest in hetzelfde door kinderarbeit gemaakte harnasje van de Zara staat, en niemand nog maar weet waarvoor een harnas bedoeld of gebruikt wordt. De nacht is verpreutst, verkleind, fantasie en creatief arm geworden.

Iets over de schrijver; Ik ben een 28 jarige performance artiest vanuit de richtingen dans en drag. Ik doe dit zowel in het theater als in het nachtleven (/festivals). Ik heb in de afgelopen 4 jaar voorstellingen gemaakt over het nachtleven in het theater en heb daar redelijk veel over gefilosofeerd. Wat ik nog meer heb gedaan is met verschillende vormen van performancekunst in het nachtleven geëxperimenteerd. Op verschillende plekken in de ruimte; denk op de bar, door de mensen heen, op het podium of in een opblaaszwembad. Maar ook in verschillende media; met beeldschermen, geluid, muziek, stilte, a capella zang, versterkt teksttheater en de klassieke dans lipsync op het podium maar al te vaak. 

Mijn ervaring is dat performance artiesten vaak door programmeurs worden verbannen naar de kleine bij-ruimte, of soms zelfs letterlijk naar buiten (voor de deur van een club). Dat is jammer maar enigszins te begrijpen aangezien dit bij veel avonden op het hoofdpodium een doorbreking van de nacht veroorzaakt. Programmeurs zijn dan te bang om de energie van de dansvloer te doorbreken, om een net flirtend stel de spanning naar de darkroom te verbreken of door de lichamen die net zijn begonnen te dansen weer af te koelen. 

Dit hoeft niet! Ik droom van organisatoren die een doel hebben voor elke avond en zich bewust zijn van het publiek wat de ruimte aantrekt en bij het doel hoort en daar als een curator op inspeelt. 

Voorbeelden voor een doel van de nacht kunnen simpelweg dansen en genot zijn, maar denk eens iets dieper? Het kan namelijk ook politiek verzet zijn, een spotlight op de verhalen vanuit de communities die aandacht nodig hebben over hun lived experience, empathie, verlagen van je sociale barrières, en de groei van fantasie door esthetische dromen te verwerkelijken. Aan de hand van je doel passende artiesten uitkiezen en gesprekken van tevoren aangaan over de plannen van de artiesten voor de avond - zo bekijken welke artiesten je na elkaar plaatst. Dit klinkt als programmeur basics, maar vaak genoeg ontbreekt er een stap in deze reeks. 

Hierbovenop droom ik van organisatoren die artiesten aan elkaar voorstellen, niet pas in de backstage, maar vóór het evenement gesprek en samenwerking tussen artiesten aanmoedigen. Zo geef je meer ruimte om samen na te denken over overgangen binnen bijvoorbeeld de Line-up zelf, maar ook samenwerkingen tussen disciplines (Muziek/Performance/BeeldendeKunst etc.). 

Artiesten dragen (het doel en verbinden) de avond, dus geef ze deze tools (leg de connectie en stel je ruimte hiervoor beschikbaar) zodat je juist je evenement op een persoonlijker, memorabeler level kunt krijgen. je kunt zelfs nog meer controle uiten op de ervaring van het publiek of het doel wat je voor het evenement voor ogen hebt. Dan kan je zeker ruimte faciliteren voor die warme flirtende lichamen in je club.

De verbinding van de artiesten zorgt voor een soepelere overgang tussen de line-up acts (van DJ naar performance bijvoorbeeld) en een sterker evenement / nachtleven netwerk waar de hele scene profijt van heeft.

• Performance kunst bouwt een brug tussen kunst en publiek. 

• Biedt ruimte in het nachtleven voor interdisciplinaire groei - Beeldende kunst en Fashion gaan hier hand in hand.

• Geef een doel aan je avond, waar is je sociaal commentaar of activisme? 

• Leer van de geschiedenis en laat het nachtleven weer groeien.

Breek het DJ altaar af en laat de performance artiesten de nacht kneden, met de aandacht en anonimiteit spelen, het verhaal visueel vertellen wat de DJ’s tevergeefs proberen over te brengen. Geef ruimte om de nacht weer te laten leven. 

Ik wil spelen, diepe snaren raken, visueel inspireren, muren doorbreken en het nachtleven weer laten groeien. Leer van onze geschiedenis  waar het nachtleven een sensatie werd - een interactieve expositie van interdisciplinaire kunstvormen met een doel.

Beweeg, leef, doorbreek, verbind en voel in gedeelde adem.

Liefs, je kleine powerhouse